Ben je bezig of inmiddels al klaar met het schrijven van je boek? Dan kun je overwegen er een voorwoord in op te nemen. Een mooie manier om mensen te bedanken of de lezer alvast nieuwsgierig te maken naar je boek.
Maar hoe schrijf je zo’n voorwoord? Wij vroegen een aantal schrijfcoaches die gezamenlijk antwoord geven op de volgende onderwerpen:
- Wat is een voorwoord?
- Wanneer schrijf je een voorwoord?
- Het verschil tussen een voorwoord en een inleiding;
- Voorwaarden van een goed voorwoord;
- Voorwoord of proloog?
- Tips voor het schrijven van een voorwoord
Is het jouw grote droom om een eigen boek te schrijven en uit te geven? Dan helpen wij jou om die droom te verwezenlijken. Vraag ons gratis e-book aan met acht heldere stappen die jou verder helpen.
Bij BoekenGilde ondersteunen we op het gebied van tekstredactie, de vormgeving, het drukproces, de verkoop en distributie en adviseren we auteurs hoe ze hun boek het beste kunnen vermarkten. Voor schrijfadvies schakelen we vaak schrijfcoaches in. Dit is de reden waarom we voor dit blog de hulp van vijf schrijfcoaches ingeroepen hebben.
Wat is een voorwoord?
Een voorwoord is de allereerste tekst van je boek, hierin vertel je waarom jij specifiek dit boek hebt geschreven.
Volgens Jolanda Pikkaart is het voorwoord de perfecte plek om kort te vertellen waar het boek over gaat en wie heeft geholpen. De lezer leert jou, als auteur, zo een beetje kennen.
Nanda Huneman noemt het ook wel ‘de entree van je boek. Het naamplaatje naast de deur. De mat waarop WELKOM staat.’ Je kunt ervoor kiezen om het voorwoord zelf te schrijven.
Marjon Guljé vertelt ons dat zij vaak adviseert een voorwoord door een ander te laten schrijven. Diegene kan zijn/haar visie op het boek geven en vanuit autoriteit of overkoepelende kennis het boek aanraden.
Wanneer schrijf je een voorwoord?
Annemarie Smits licht toe: 'Een voorwoord vind je vaak in non-fictie boeken. Een goed voorbeeld vind je in 'Mijn verhaal' van Michelle Obama. Ze vertelt dat ze voor het eerst in acht jaar alleen is in een stil, leeg huis. ''Laat me hier dan beginnen, met kleine dingen die nog niet zo lang geleden zijn gebeurd.'' En ze eindigt met: ''En ik zit hier, in dit nieuwe huis, en wil een heleboel zeggen.''
Een voorwoord geeft je als schrijver de mogelijkheid iets persoonlijks te zeggen tegen de lezer voordat je het verhaal, en dus de inhoud, induikt.'
Marjon Guljé voegt toe dat je een voorwoord schrijft als je aanleiding en doel apart wilt benoemen en als je mensen wilt bedanken. Het is een eerste handreiking aan de lezer.
Ook kun je in je voorwoord iets essentieels schrijven wat je nog niet hebt kunnen zeggen in de inleiding, de epiloog, de proloog of op de achterkant van je boek.
Bij fictie wordt vaak voor een nawoord gekozen.
Het verschil tussen een voorwoord en een inleiding
Marjon Sarneel geeft beknopt het verschil weer tussen een voorwoord en een inleiding: ‘Het voorwoord is een persoonlijke mededeling van de schrijver aan zijn lezer over de keuzes die hij maakte en waarom. Een introductie gaat over de tekst die de lezer op het punt staat te lezen en is meer inhoudelijk van aard.’
‘Het voorwoord komt uit je hart. De inleiding komt uit je hoofd.’ – Nanda Huneman
De inleiding van je boek geeft inhoudelijk weer waarover je schrijft, daar waar het voorwoord juist het persoonlijke gedeelte bevat.
Voorwaarden van een goed voorwoord
Wat maakt dan volgens deze ervaringsdeskundigen een goed voorwoord?
- Het raakt, zorgt ervoor dat je verder wilt lezen;
- De passie van de schrijver wordt duidelijk zichtbaar;
- De reden van schrijven wordt duidelijk;
- Vaak maken de toon en de manier van danken het voorwoord goed. Mogelijk een beetje zelfspot/relativerend vermogen;
- Het is kort, origineel en eigen. Zie het als een soort handtekening.
Voorwoord of proloog?
Zowel Annemarie Smits als Marjon Sarneel noemen ook nog het schrijven van een proloog. Een proloog is, anders dan een voorwoord, onderdeel van het verhaal en wordt vaak gebruikt bij fictie. De lezer leert iets dat aan het verhaal voorafging of waarmee het verhaal afsloot.
De betekenis van de proloog wordt vaak pas duidelijk als hij verderop in het verhaal is.
Een mooi voorbeeld vind je bijvoorbeeld in de thriller 'Winterberg' van Kiki van Dijk. In deze proloog lees je over iemand die in de sneeuw haar hond uitlaat en vervolgens een lijk vindt. Als lezer weet je nog niet om wie het gaat en lange tijd word je op het verkeerde been gezet. Zo word je direct het verhaal ingezogen.
Tips voor het schrijven van een voorwoord
Jolanda Pikkaart:
- Laat je voorwoord door iemand anders schrijven. Een expert, ervaringsdeskundige of BN’er. Iemand die ervaring heeft met jouw onderwerp en waarvan je ideale lezer denkt: “Wow!”
Annemarie Smits:
- Schrijf je voorwoord in de ik- vorm of de wij-vorm.
- Gebruik in je voorwoord een mooi citaat of ‘dit boek is opgedragen aan’.
Marjon Sarneel:
- Wees persoonlijk, niet larmoyant.
- Maak je lezer nieuwsgierig, maar geef niet te veel weg in je voorwoord.
Marjon Guljé
- Houd het kort, maximaal 4 à 5 alinea’s. Schrijf het pas als het hele boek af is.
- Bedank niet te veel mensen, benoem ze zo nodig als een groep. Vergeet geen belangrijke helper!
- Onderteken met plaats en datum.
Nanda Huneman
- Schrijf je voorwoord eens op je telefoon, als een berichtje: dat helpt om een persoonlijke toon te vinden en bondig te blijven.
